Δήμητρα

Άγαλμα θεάς Δήμητρας από αλάβαστρο ,βαμμένο σε μουσειάκη πατίνα..

Δήμητρα,Θεά της γης, της γεωργίας , της χλωρίδας, της τροφής, της γονιμότητας και προστάτιδα των γεωργών. Ήταν το δευτερότοκο παιδί του Κρόνου και της Ρέας και η προτελευταία και μεσαία κόρη τους. Μαζί με τον Δία γέννησε την Περσεφόνη, την αγαπημένη της κόρη.

Δήμητρα και Περσεφόνη

Ήταν η αδυναμία της και ήταν εξαιρετικά προστατευτική μαζί της.  Όταν ο Πλούτωνας, ο αδερφός της, απήγαγε την κόρη της και άκουσε τις κραυγές της, ανήσυχη  μερόνυχτα ολόκληρα την έψαχνε. Δεν έτρωγε, δεν έπινε, δεν κοιμόταν παρά μόνο έψαχνε την κόρη της. Από την στεναχώρια και κατάθλιψή της όλη η γη έπεσε σε βαρύ χειμώνα, με αποτέλεσμα τα φυτά και τα σπαρτά να μην φύτρωναν και τα ζώα να πέθαιναν.

Ακόμα και οι υπόλοιποι θεοί υπέφεραν από αυτή την κατάσταση. Όταν έμαθε τι έκανε ο αδερφός της, έξαλλη από θυμό απευθύνθηκε στον Δία. Έτσι ο Δίας αποφάσισε η Περσεφόνη 6 μήνες να τους πέρναγε κοντά στην μητέρα της (με αποτέλεσμα όλα να άνθιζαν) και 6 μήνες κοντά στον άντρα της, στον Κάτω Κόσμο (με αποτέλεσμα η γη να έπεφτε σε βαρύ χειμώνα). Έτσι δημιουργήθηκαν οι Εποχές. Η θεά Δήμητρα είχε αδέλφια: την θεά Εστία, την θεά Ήρα, τον θεό Πλούτωνα, τον θεό Ποσειδώνα και τον θεό Δία.

Μικρά και Μεγάλα Ελευσίνια

Τα Μικρά Ελευσίνια ή Ελευσίνια της Άγρας, (από την περιοχή της Αθήνας Άγρα, όπου ετελούντο), γινόντουσαν το μήνα Ανθεστηριώνα, δηλαδή μέσα Φλεβάρη έως μέσα Μάρτη, όταν η Περσεφόνη ανέβαινε στη μητέρα της από τον Άδη. Ήταν στην ουσία προετοιμασία και εξαγνισμός για τα Μεγάλα Ελευσίνια. Σύμφωνα με τον μύθο, ιδρύθηκαν από τη Δήμητρα για τον εξαγνισμό του Ηρακλή από τους φόνους των Κενταύρων, όταν ο ήρωας εξέφρασε την επιθυμία να συμμετάσχει στα Μεγάλα Ελευσίνια..  Τα Μεγάλα Ελευσίνια γινόντουσαν το μήνα Βοηδρομιώνα, δηλαδή μέσα Αυγούστου έως μέσα Σεπτέμβρη, όταν η Περσεφόνη επέστρεφε στον Πλούτωνα.

Θεσμοφόρια

Η μεγαλύτερη γιορτή που γινόταν προς τιμήν της Δήμητρας ήταν τα Θεσμοφόρια.  Τον μήνα Πυανεψιώνα, δηλαδή μέσα Σεπτεμβρίου έως μέσα Οκτωβρίου, την εποχή της σποράς. Τελούντο σε όλη την Ελλάδα και ήταν γιορτή που συμμετείχαν μόνο παντρεμένες γυναίκες. Όσο διαρκούσαν τα Θεσμοφόρια, οι γυναίκες απείχαν από σαρκικές απολαύσεις, νήστευαν και αντάλλασσαν μεταξύ τους άσεμνα αστεία, πιθανώς προς τιμήν των αστείων της Ιάμβης που έκανε τη Δήμητρα να γελάσει. Η γιορτή ολοκληρωνόταν με τα Καλλιγένεια όπου οι γυναίκες γλεντούσαν. Από τη γιορτή των Θεσμοφορίων αποδόθηκαν στη Δήμητρα τα ονόματα Θεσμοφόρος και Καλλιγένεια.